Jak ważny dla fotografów jest kolor?

Praca fotografa to dużo więcej niż dobry kadr. Gdy zdjęcia znajdą się już w zasobach komputera i przychodzi czas na ich finalny szlif - typowe specyfikacje monitora, jak rozmiar i typ panelu, czy też rozdzielczość wchodzą do akcji. Jednak to kolor i wszystko, co z nim związane zdają się mieć najważniejsze znaczenie. Od dokładności odwzorowania kolorów do ich zakresu - każdy fotograf musi wiedzieć, jak z tym pracować, by uzyskać pożądany efekt.

Kolor jest ważny dla każdego fotografa, jednak w sposób szczególny dla profesjonalistów. Fotografując zawodowo nie można pozwolić sobie na odstępstwa, a to wiąże się z dogłębnym poznaniem specyfiki reprodukcji kolorów na monitorach - na czele z kalibracją, która daje możliwość ich poprawy. Nie mniej ważne do podkreślenia jest to, by mieć świadomość na temat znaczenia kolorów już na etapie wyboru monitora do pracy ze zdjęciami. W końcu im bardziej naturalne i realistyczne są kolory, które przedstawia, tym lepszym będzie narzędziem na drodze do sukcesu w tej branży.

Co to jest zakres kolorów?

Gama kolorów może być zaprezentowana za pomocą przestrzeni barw CIE 1931 i mówiąc najprościej - stanowi zakres kolorów, które mogą być odtwarzane na konkretnym urządzeniu, na przykład monitorze. Przestrzeń barw CIE 1931 została zdefiniowana przez Międzynarodową Komisję Oświetleniową (CIE) w 1931 roku. Dzięki niej możliwe stało się stosowanie układu współrzędnych do przeliczania fizycznej miary światła widzialnego do przełożenia na dwuwymiarową płaszczyznę stanowiącą diagram chromatyczności xy przestrzeni CIE 1931. To właśnie ten diagram pozwala dostrzec, że cała przestrzeń barw zamyka się w kształcie podkowy.

Zakres kolorów - co jeszcze warto zapamiętać?

• locus spektralny - tak nazywa się zakrzywiony brzeg diagramu kolorów,
• nanometr - jednostka długości fali,
• podkowa kolorów zaczyna się od fioletowego około 400 mm z lewej strony prowadząc do czerwonego około 650 mm z prawej.

Trzeba zaznaczyć, iż mowa tutaj o zakresie, który jest widoczny dla ludzkiego oka (spektrum światła widzialnego) w spektrum elektromagnetycznym. Natomiast zakres kolorów, czyli gama kolorów, o której często mówimy, takie jak sRGB i Adobe RGB itp., można oznaczać przy wykorzystaniu współrzędnych R, G i B na diagramie chromatyczności xy przestrzeni CIE 1931.

Przestrzeń barw sRGB

W 1996 roku firmy takie jak Microsoft, HP i inne związane z nowymi technologiami zdecydowały się na ważny krok: zdefiniowanie standardowej przestrzeni barw RGB. Od tego czasu po dziś dzień jest ona stosowana w odniesieniu do całej sieci internetowej, drukarek i monitorów - te ostatnie uzyskały już niemal 100% pokrycia gamy barw sRGB, co jest wystarczające, jeśli chodzi o codzienne użytkowanie internetu, lecz nie spełnia oczekiwań profesjonalistów-fotografów.

[product id="1370"]

Wynika to z faktu, że sRGB posiada mniejszą gamę barw w porównaniu do Adobe RGB. Ten 35% ubytek sprawia, że używana gama barw CMYK nie może być w wystarczający sposób odwzorowana w profesjonalnym druku, co negatywnie wpływa na reprodukcję i postprodukcję.

Gama barw Adobe RGB

Gama barw Adobe RGB została opracowana w 1998 roku przez firmę Adobe. Porównując ją do sRGB trzeba wskazać przede wszystkim na dwie bazowe różnice: posiada dużo szerszą przestrzeń barw i w pełni pokrywa gamę barw CMYK stosowaną w poligrafii. Analiza diagramu chromatyczności CIE 1931 xy dodatkowo wskazuje, że Adobe RGB obejmuje te obszary, których sRGB nie jest w stanie pokryć - niebieski i zielony gamy barw CMYK.

[product id="2022"]

Gama barw Adobe RGB - do zapamiętania:

• Pozwala podczas obróbki lepiej dopasować kolory do oryginalnych.
• Odpowiada na oczekiwania profesjonalistów, którzy nie akceptują różnic między kolorami wyświetlanymi na monitorze a kolorami na odbitce.

Jeśli jesteś w trakcie poszukiwania monitora, a równocześnie zależy Ci na wiernym odwzorowaniu kolorów i swobodzie przełączania między trybem Adobe RGB i sRGB z pomocą skrótów klawiszowych - warto w pierwszej kolejności rozważyć właśnie sprzęt obsługujący 99% gamy barw Adobe RGB.

Co to jest głębia bitowa kolorów?

Głębia bitowa kolorów to maksymalna liczby kolorów, jaką urządzenie jest w stanie wyświetlić. Istotę głębi bitowej kolorów najlepiej zrozumieć podczas pracy ze zdjęciami, na których został dobrze uchwycony gradient świateł - wtedy ewentualne zacięcia kolorów mogą być najbardziej widoczne.

Zacięcia kolorów - co może być ich przyczyną?

• użycie skompresowanego formatu pliku (np. JPEG) do obróbki,
• ograniczona głębia bitowa kolorów monitora.

Im większa głębia bitowa kolorów monitora tym bogatsze kolory na monitorze i bardziej naturalna wydajność przejścia kolorów i gradientów.

Pamiętając, że obraz widoczny na monitorze składa się z trzech podstawowych kolorów R, G i B obecnych w pikselach, a dla większości monitorów konsumenckich głębia bitowa kolorów wynosi 8 bit - będzie to oznaczać, że taki monitor może wyświetlić ogółem 16,77 miliona kolorów. Choć ta liczba może wydawać się dla laika imponująca, dla profesjonalistów nie jest nawet wystarczająca. Tym bardziej, gdy mowa o fotografach, którym zależy na tym, by nawet najdrobniejsze różnice kolorów były widoczne podczas obróbki zdjęć w formacie RAW - charakteryzujących się głębią bitową na poziomie 14 bitów.

Jeśli więc chcesz, aby gradienty świateł były zachowane, a kolory pięknie odwzorowane - uwzględniając ten aspekt musisz celować w monitor z panelem, o co najmniej 10-bitowej głębi bitowej kolorów.

Jak fotografowie mogą definiować dokładne kolory?

Prawidłowa identyfikacja kolorów jest niezwykle trudnym do wykonania zadaniem, co wynika z subiektywnego charakteru ich odbioru oraz samej ilości kolorów, na którą wpływają również takie czynniki jak: jasność, nasycenie i odcień. Rozwiązaniem jest stosowanie standardów branżowych oraz w miarę możliwości opisanie i scharakteryzowanie urządzeń reprodukujących kolory poprzez ich kalibrację i profilowanie. Istotnym jest, aby fotograf upewnił się co do spektrum właściwych możliwości wyświetlania kolorów dla danego urządzenia. Oczywiście nic nie zastąpi posiadania fachowej wiedzy na temat zarządzania kolorem oraz wspomnianej wcześniej, regularnej kalibracji monitora i drukarki.

Co pozwala fotografom na jak najdokładniejszą identyfikację kolorów?

• ustawienie przestrzeni kolorów aparatu na przykład na Adobe RGB,
• robienie zdjęć w formacie RAW,
• używanie profesjonalnych monitorów z tak zwanym szerokim gamutem,
• pogłębianie wiedzy na temat zarządzania kolorami,
• regularna kalibracja urządzeń (drukarka, monitor).

Połączenie tych czynników pozwala fotografom nie tylko na pracę z bardziej elastycznym obszarem, ale też finalnie zapewnia jak najlepsze wyniki wyjściowe.

Co to jest Delta E i jak może pomóc fotografom w wyborze monitora?

Kwantyfikacja kolorów pozwala na ich poprawną definicję, co prowadzi do określenia poprawności wyświetlania kolorów na monitorze. Poziom różnicy między dwoma kolorami również może zostać zdefiniowany przez kwantyfikację, czyli tzw. wartość Delta E (Międzynarodowa Norma Różnicy Kolorów), która to jest obliczana za pomocą formuł matematycznych.

Wartości Delta E pozwalają określić to, jak duża różnica kolorów jest akceptowalna. Opiera się to na prostej zasadzie: im mniejsza wartość Delta E, tym mniejsza różnica między poszczególnymi kolorami (faktycznym i odtworzonym).

Delta E pozwala fotografom poznać różnicę, jaka występuje między kolorami wyświetlanymi na monitorze, a rzeczywistymi - dlatego ma dla profesjonalistów tak duże znaczenie. Pozwala zidentyfikować, który monitor wyróżnia się lepszą zdolnością renderowania kolorów, a więc zwiększa szanse na zadowalające wyniki obróbki zdjęć.

W teorii idealna wartość Delta E profesjonalnego monitora jest równa 0. W praktyce, omawiana wartość na poziomie <3 jest wystarczająca, jednak specjalista chcący uzyskać zadowalające efekty swojej pracy powinien dążyć do edycji zdjęć na profesjonalnym monitorze o wartości Delta E≦2 z raportem kalibracji fabrycznej. To daje pewność, że sprzęt został jeszcze przed wysyłką do użytkownika końcowego sprawdzony przy pomocy rygorystycznych testów i pieczołowite kalibracji. Gwarancja dokładności kolorów oraz spokój w użytkowaniu, jakie to zapewni - są zdecydowanie warte dodatkowego zachodu podczas zakupu monitora.

Dlaczego kolory na każdym monitorze wyglądają inaczej?

Sklep RTV/AGD to idealne miejsce do zaobserwowania różnic między kolorami wyświetlanymi na różnych monitorach - mimo, że źródło obrazu dla wszystkich ekranów jest jedno i to samo.

Co wpływa na obecność różnic w kolorach między monitorami?

• marka i model sprzętu,
• typy paneli (TN i IPS),
• drobne odchylenia podczas produkcji masowej.

Każdy producent ma swoje własne preferencje kolorystyczne, co można z łatwością dostrzec ustawiając obok siebie ekrany różnych marek. Warto jednak wiedzieć, że nawet w przypadku monitorów od tego samego producenta różnice mogą się pojawić, co ma związek ze wspomnianymi wyżej drobnymi odchyleniami, jakie mają miejsce podczas masowej produkcji sprzętu.

Pamiętaj jednak, że sam fakt posiadania profesjonalnego monitora nie jest równoznaczny z 100% pewnością, co do dokładności odzwierciedlania kolorów. Warto dbać o wszystkie wskazane w tym artykule aspekty oraz pamiętać, że odzwierciedlenie kolorów może również zmieniać się w czasie wraz z eksploatacją sprzętu.

Porozmawiaj ze mną!

Jeśli zastanawiasz się nad wyborem właściwego monitora, albo chciałbyś porozmawiać o kalibracji już posiadanego, zadzwoń do mnie +48 22 784 71 82 lub napisz: radek@wzorniki.eu