Czym jest temperatura barwowa? Jak wpływa ona na odwzorowanie kolorów przez monitor?

Obecnie, w dobie rozpowszechnionej digitalizacji naszego życia, większości osób trudno jest nie być zależnym od obrazów cyfrowych przy wykonywaniu codziennych czynności. Fotografowie i projektanci często potrzebują obrazów cyfrowych do prezentowania swojej pracy. Prezentowanie swojej pracy w sposób autentyczny jest dla nich zatem najważniejsze.

Fotografowie i projektanci cyfrowi mają jedną wspólną cechę, tj. polegają na monitorach, aby retuszować obrazy, wykonywać gradację kolorów i tworzyć projekty lub rysunki, a rezultaty ich pracy przedstawiane są na monitorze. Kwestia przedstawienia dzieła z poprawnymi kolorami jest dla nich niezwykle istotna, a temperatura barwowa monitora jest jednym z czynników wpływających na dokładne odwzorowanie kolorów.

Czym jest temperatura barwowa?

^{Rys. 1: Temperatura barwowa i generowana przez nią barwa}

W związku z odwzorowaniem barw przez monitor, istnieje powszechny termin, do którego odnosi się wiele osób, a mianowicie temperatura barwowa. Oto podstawowa definicja tego pojęcia:

Mówiąc krótko, temperatura barwowa odnosi się do tego, jak będzie wyglądała dana barwa zmierzona w określonej temperaturze używając skali Kelwina. Ciało idealnie czarne, które może się spontanicznie nagrzewać, po osiągnięciu pewnych temperatur zacznie emitować światło o różnych barwach w zależności od temperatury. Od czerwonej do pomarańczowej, od pomarańczowej do żółtej, od żółtej do białej i od białej do niebieskiej. Do pomiaru temperatury wykorzystujemy skalę Kelwina, która rozpoczyna się od zera bezwzględnego (w związku z tym, że 0 stopni Kelwina to zero bezwzględne, 273,16 stopni Kelwina odpowiada 0 stopniom Celsjusza i 32,018 stopniom Fahrenheita).

Obecnie wartości Temperatury Barwowej światła białego dla źródeł (podświetlenie monitora w technologi LED) innych niż źródło żarowe są określane jako Skorelowana Temperatura Barwowa (CCT – Correlated Color Temperature). Wynika z faktu, że źródła LED nie emitują światła poprzez jego rozgrzanie, ale poprzez emisję fotonów.

Do monitorów wykorzystywanych w różnych branżach przemysłu zastosowanie mają dwa powszechne standardy. W fotografii, wideo i projektowaniu 6.500 K (D65) często odpowiada standardowej bieli, podczas gdy w druku jest to zazwyczaj 5.000 K (D50).

Różnice wizualne w barwie

Jak temperatura barwowa wpływa na to, co postrzegamy na obrazie wyświetlonym na ekranie

^{Rys. 2: Porównanie między obrazami z odcieniem chłodnym i z odcieniem ciepłym}

Temperatura barwowa jest związana z odwzorowaniem barw na monitorze, zatem będzie mieć ogromny wpływ na postrzeganie barw. Jeżeli temperatura barwowa będzie wyższa, obrazy na monitorze będą mieć bardziej niebieski odcień. W przypadku niższej obraz będzie miał odcienie czerwieni, żółci lub inne cieplejsze odcienie.

Czasami różne odcienie barw wywołują pewne odczucia. Na przykład, przy wyższej temperaturze barwy obraz posiadający chłodny odcień zazwyczaj wywołuje smutny i spokojny nastrój, podczas gdy przy niższej temperaturze barwy obraz o ciepłym odcieniu zazwyczaj wywołuje uczucie optymizmu i radości. W związku z tym wybór odpowiedniej temperatury barwowej monitora jest bardzo ważny pod kątem przekazania ładunku emocjonalnego, jaki dane dzieło chce w nas wywołać.

Kolejną kwestią, którą należy wziąć pod uwagę, jest fakt, że oświetlenie otoczenia będzie mieć wpływ na sposób postrzegania obrazu na monitorze. Gdy oświetlenie otoczenia posiada temperaturę barwową wyższą niż temperatura barwowa monitora, wydaje nam się, że obraz na monitorze jest bardziej żółty niż w rzeczywistości. Gdy temperatura barwowa źródeł oświetlenia w otoczeniu jest niższa niż temperatura barwowa monitora, wówczas postrzegamy obraz na ekranie jako bardziej niebieski. W idealnych warunkach temperatura barwowa oświetlenia otoczenia powinna być taka sama jak temperatura barwowa monitora, tak aby można było właściwie odbierać barwy obrazu na ekranie.

Dlaczego fotografowie i projektanci przykładają szczególną uwagę do temperatury barwowej?

W otoczeniu pracy osób wykonujących pewne zawody, takie jak fotografia i projektowanie, temperatura barwowa monitora musi być przewidywalna i dokładna, tak aby osoby te mogły właściwie wykonywać swoją pracę i spełniać wymogi zawodowe.

Kwestie, które fotografowie muszą wziąć pod uwagę w związku z temperaturą barwową

Dla przykładu weźmy fotografa komercyjnego. Jeśli chodzi o barwy zdjęć uchwyconych przez fotografa z poświęceniem czasu i energii, nawet po ich weryfikacji ludzkim okiem konieczne jest ich prawidłowe odwzorowanie na monitorze, tak aby przekazywały pierwotny zamiar fotografa. Poprawna temperatura barwowa monitora musi być elementem poddanym ścisłej kontroli. Jest to także bardzo ważna cześć procesu kontroli jakości, ponieważ brak dokładnego odwzorowania temperatury barwowej, skutkujący błędną oceną, będzie mieć wpływ na konkurencyjność i profesjonalizm fotografa.

Czego projektant oczekuje od ekranu?

Podobnie projektant będzie polegał na monitorze przy dokonywaniu korekt i porównań między obrazami przez większą część procesu projektowania. Projektanci potrzebują także monitorów do weryfikacji obrazów, nad którymi pracują. Zatem będą polegać na temperaturze barwowej ekranu, który musi wiernie oddawać temperaturę barwową.

Spójność kolorów przy różnych ustawieniach kilku monitorów

W przypadku, gdy użytkownicy muszą pracować z użyciem więcej niż jednego monitora, należy mieć na uwadze kilka kwestii. W środowisku pracy z kilkoma monitorami często obrazy są przenoszone z jednego monitora na inny, na którym barwy wyglądają inaczej. Te rozbieżności przyczyniają się do powstania problemu w postrzeganiu obrazu ze względu na niespójne odwzorowanie barw na różnych monitorach, co jest dość kłopotliwe. Nie możemy zatem zapominać o tym, jak ważna jest spójność kolorów na różnych monitorach.

Czym jest spójność kolorów? W skrócie oznacza to, że ten sam obraz może być przedstawiony z tymi samymi lub bardzo zbliżonymi kolorami bądź z tą samą, lub zbliżoną temperaturą barwową na różnych monitorach. Jeżeli wyświetlimy zdjęcie na różnych monitorach o różnym odwzorowaniu barw, spowoduje to problemy w przebiegu pracy, wpływając na jakość projektu. Temperatura barwowa jest kluczowym elementem, który będzie mieć decydujący wpływ na to, czy dzieło wizualne zostało wiernie przedstawione.

Ważne jest zatem, aby zapewnić spójność kolorów na różnych monitorach. Ma to związek z tym, czy monitory są w stanie dokładnie przedstawiać jasne kolory. Zazwyczaj, gdy dany model monitora jest projektowany i wprowadzany na rynek, jego producent prawidłowo ustawia temperaturę barwową zgodnie ze standardami branżowymi, w celu uniknięcia dokonywania niepotrzebnych błędnych ocen przez użytkowników.

^{Rys. 3: Wybór temperatury barwowej w menu ekranowym (OSD) monitora | Rys. 4: Wybór temperatury barwowej przy użyciu programu BenQ Palette Master Element}

W przypadku, gdy użytkownicy muszą wyregulować monitor, aby służył im do konkretnych celów, mogą wyregulować temperaturę barwową ekranu używając interfejsu oprogramowania (np. BenQ Palette Master Element) oraz wyregulować temperaturę barwową ekranu poprzez gotowe ustawienie w menu ekranowym (OSD) monitora.

Podsumowanie

Monitor z dokładnym odwzorowaniem temperatury barwowej ma kluczowe znaczenie dla zachowania spójności wszystkich materiałów źródłowych i wykonywania pracy twórczej. W przypadku, gdy praca twórcza jest prezentowana bez zachowania dokładnego odwzorowania temperatury barwowej, cały proces okaże się nieskuteczny. Dokładne odwzorowanie temperatury barwowej w sposób zgodny ze standardami branżowymi ma zatem zasadnicze znaczenie dla prawidłowego wykonywania pracy twórczej oraz skutecznego i efektywnego prezentowania jej wyników.